Britanci danas izlaze na referendum na kojem će se izjasniti da li su za to da njihova zemlja ostane ili izađe iz Europske unije.

Prema rezultatima posljednjih anketa, obje opcije imaju jednaku potporu javnosti, a ulažu se posljednji napori da se pridobije 10 posto neopredjeljenih glasača.

Francuski predsjednik Fransoa Oland upozorio je da će napuštanje Europske unije ugroziti pristup Velike Britanije jedinstvenom tržištu Unije.

Zašto je organizovan referendum?

Premijer Dejvid Kameron je svojevremeno obećao da će, ako pobjedi na izborima 2015. godine, organizovati referendum o ovom pitanju. Od kada je Britanija postala član Evropske unije, zajednica evropskih država se mnogo promjenila. “Vrijeme je i da se Britanci izjasne o evropskom pitanju”, izjavio je Kameron.

Kako glasi referendumsko pitanje?

“Da li Velika Britanija (Ujedinjeno Kraljevstvo) treba da ostane član Evropske unije ili da napusti Evropsku uniju?”.

Šta znači Brexit?

Riječ je o skraćenici. BR – oznaka za Britaniju, a Exit u smislu izlaza.

Ko može da glasa?

Britanci, Irci i građani Komonvelta, punoljetni, kao i državljani Velike Britanije koji žive u inostranstvu. Pravo glasa imaće i građani Gibraltara (i dalje je pod kontrolom Velike Britanije). Pravo glasa nemaju državljani zemalja EU koji žive i rade u Britaniji, osim Iraca, Maltežana i Kiprana.

Ko čini Evropsku uniju?

Evropska unija (EU) je ekonomsko-političko partnerstvo koje čini 28 članica. Ideja se rodila u Francuskoj nakon Drugog svjetskog rata sa osnovnom namjerom da zemlje, koje zavise jedna od druge, ojačaju, prije svega, ekonomske odnose (da se napravi “jedinstveno tržište), sa jedinstvenom valutom (euro), a potom i političke, kako bi se spriječili novi sukobi i ratovi. Velika Britanija je zadržala svoju valutu – funti i u slučaju da ostane u Evropskoj uniji i dalje će zadržati svoju valutu (premijer Kameron je to više puta podvukao).

Ko je za izlazak Britanije iz EU?

Javnost u Britaniji je podjeljena. Najglasniji zagovornik izlaska iz EU je UK Independance Party (Stranka za nezavisnost Ujedinjenog Kraljevstva). I u Konzervativnoj partiji, uključujući pet ministara, kao i pojedini predstavnici Laburističke partije takođe su za izlazak Velike Britanije iz EU.

Zašto su oni za izlazak Velike Britanije iz EU?

Oni smatraju da je EU kočnica razvoja Britanije i da je evropska zajednica uspostavila previše biznis pravila zbog kojih se iz Britanije odljeva milijarde funti godišnje, a Ostrvo dobija malo zauzvrat. Oni takođe žele da Britanija uspostavi punu kontrolu nad svojim granicama i da smanje broj ljudi iz ostatka Evrope i svijeta koji dolaze da traže posao. Jedan od osnovnih postulata/načela Evropske unije je sloboda kretanja, što znači i da za državljane zemalja članica EU nije potrebna viza. Protive se i ideji još povezanije/jedinstvenije unije, što vide kao stvaranje “Ujedinjenih Država Evrope”. Pristalice Brexit-a kažu da će se kratkoročna previranja nadoknaditi oslobađanjem od birokratskih ograničenja u EU, kao i mogućnošću da se suzbije velika imigracija iz drugih članica EU čiji građani trenutno žive u Velikoj Britaniji.

Ko je za ostanak u EU?

Premijer Dejvid Kameron najveći je zagovornik ostanka Velike Britanije u EU. Za to ima većinsku podršku svog kabineta (čak 16 ministara). Konzervativna partija je uzdržana po ovom pitanju, ali Laburistička partija, kao i još nekoliko manjih partija, apsolutno su za ostanak Velike Britanije u EU. Predsjednik SAD Barak Obama nedavno je apelovao na Britance da ostanu u EU, a za to su i najveći oslonci EU – Francuska i Njemačka. Kameron je nedavno oštro kritikovao pristalice Brexit-a da “prodaju fantazije” i “ugrožavaju ekonomiju zemlje”. Posebno se obratio onima iz redova Konzervativaca, koji su za izlazak iz EU. Kameron je optužio članove svoje vlade koji se zalažu za “izlazak” da se kockaju sa budućnošću zemlje željom da napuste zonu slobodne trgovine EU, koja pokriva oko polovinu britanske spoljne trgovine. “Dok oni valjaju fantastičnu politiku, u realnom svijetu se naša privreda usporava zbog ogromne neizvjesnosti koja visi nad britanskom ekonomskom budućnošću”, rekao je Kameron.

Zašto su oni za ostanak Britanije u EU?

Prije svega iz ekonomskih razloga, jer je lakše plasirati britansku robu na jedinstvenom evropskom tržištu. Smatraju i da bi se imidž Britanije, eventualnim izlaskom iz članstva, narušio, da bi britanska politika i njen uticaj u Evropi oslabio, kao i da je mnogo lakše i komotnije ići u zajednici, nego solo. Ekonomska situacija bila bi nestabilnija, mada je to promjenljiva kategorija. Smatraju i da je ekonomska pozicija Velike Britanije mnogo jača unutar Unije. I britanski privrednici (da je nazovemo Privredna komora Velike Britanije) većinom je za ostanak. Ima, međutim, i onih koji smatraju da bi britanski proizvodi dobili bolji plasman na svjetskom tržištu kada bi Britanija bila sama.

Ankete

Javnost u Britaniji je veoma podjeljena po ovom pitanju. Prema posljednjim anketama, raste broj pristalica IZLASKA Britanije iz EU. Istraživanje (telefonska anketa) koje je objavljeno prije nekoliko dana pokazuje da je 53% Britanaca za izlazak iz EU, a 47% je za ostanak. To je prvi put da anketa bilježi prednost glasača koji žele da izađu iz Unije. Ovo je i prvi put od maja da su pristalice izlaska u prednosti. Tada je 55% bilo za ostanak Britanije u EU.

Pred referendum o sudbini Britanije u EU podijeljeni su i vodeći dnevni listovi na ostrvu

Listovi “Sandej tajms” i “San”, koji su u vlasništvu medijskog mogula Ruperta Murdoka, podržavaju “Breksit”.

Najprodavaniji britanski dnevnik “San” zatražio je od svojih čitalaca da podrže “Breksit” tako što je na naslovnoj strani objavio igru riječi na engleskom jeziku “BeLEAVE in Britain”.

“Glasajte za ilazak i vratićemo svoj suverenitet, prihvatiti budućnost kao samoupravna, moćna država kojoj svi zavide”, tvrdi “San”.

“Dejli mejl” je, takođe, na strani “Breksita”.

“Laži. Pohlepna elita. Ili vas čeka divna budućnost izvan slomljene, umiruće Evrope. Ako vjerujete u Britaniju, glasajte za izlazak”, navodi na svojoj naslovnoj strani “Dejli mejl”.

“Dejli telegraf” apelovao je za izlazak iz EU.

Slične tekstove objavili su “Sandej telegraf” i “Sandej tajms”.

Britanski “Gardijan” je vatreni zastupnik ostanka Britanije u članstvu EU.

“Glasajte za jedinstvenu zemlju koja je otvorena za svijet, a protiv podjela koje vuku unazad. Glasajte za ostanak”, piše “Gardijan, koji je čak objavio i uputstvo za siguran ostanak Britanije u evropskom bloku.

“Gardijanov” sestrinski list “Obzerver” podržava opciju ostanka. Uz njih je i “Tajms” koji je kampanju “Breksit” optužio da pretjeruju sa sumama koje London plaća Briselu, te da zavarava čitaoce o vjerovatnoći ulaska Turske u EU.

“Ostanak” podržavaju “Dejli miror”, “Indipendent” i “Mejl on sandej”.