Danas se obilježava Svjetski dan romskog jezika, slavi se u znak sjećanja na Prvi kongres Roma koji je održan 1971. godine u Londonu. Zbog činjenice da je romski jezik nestandardiziran i da njegova dijalektalna razmrvljenost onemogućava višu razinu socio-lingvističke integracije i povezanosti romskih zajednica, može se govoriti i o ugroženosti romskoga jezika.

Opšta skupština UNESCO-a službeno je proglasila 5.novembar kao Svjetski dan romskog jezika.

Standardizacijom romskog jezika direktno se utiče na kvalitet obrazovanja Roma na njihovom maternjem jeziku, ali i na ostvarivanje prava romske nacionalne manjine na služenje vlastitim jezikom ne samo u obrazovanju, nego i u svim vidovima komunikacije i očuvanja nacionalnog identiteta.

Povodom Svjetskog dana romskog jezika – 5.novembra, čestitku je uputila federalna ministrica obrazovanja i nauke prof.dr Elvira Dilberović, ističući značaj očuvanja i populariziranja romskog jezika, kao važnog elementa kulturnog i nacionalnog identiteta te obrazovanja i opismenjavanja Roma, saopćeno je iz Federalnog ministarstva obrazovanja i nauke.

Pridružujući se obilježavanju Svjetskog dana romskog jezika, Federalno ministarstvo obrazovanja i nauke je ove godine finansiralo izdavanje knjige “Rodni identiteti u književnosti romskih autorica na prostorima bivše Jugoslavije“, autorice Hedine Tahirović-Sijerčić, koja će javnosti biti predstavljena krajem ovog mjeseca u Mostaru.

U izdanju Ministarstva, 2010. godine izašao je i prvi  “Bosansko-romski i romsko-bosanski rječnik“ ove istaknute romske književnice.

Također, s ciljem pružanja podrške učenicima i studentima romske nacionalnosti, Ministarstvo je u proteklom periodu izdvojilo značajna finansijska sredstva za realiziranje različitih programa kojima se podržava obrazovanje djece romske nacionalnosti i drugih nacionalnih manjina. Od 2012. do 2016. godine za odličan uspjeh nagrađena su 363 učenika romske nacionalnosti osnovnih i srednjih škola, u ukupnom iznosu od 138.910,00 KM, a finansijski je podržano i 18 redovnih studenata romske nacionalnosti koji studiraju na javnim visokoškolskim ustanovama u FBiH, u ukupnom iznosu od 27.600,00 KM.

Ove godine uvedena je i podrška projektima angažiranja Rom medijatora/asistenta kako bi se povećao broj djece romske nacionalnosti koja upisuju, redovno pohađaju i uspješno završavaju osnovno obrazovanje.

Udruženje žena Romkinja “Bolja budućnost” Tuzla obilježilo je jučer prigodnim programom u Sarajevu Svjetski dan romskog jezika i ukazalo na važnost očuvanja tradicije tog jezika, kulture i historije tog naroda.

Predsjednica Udruženja Indira Bajramović u izjavi novinarima apelirala je na potrebu sistemskog rješavanja i omogućavanja izučavanja romskog jezika barem u osnovnim školama u BiH i upozorila na potrebu posvećivanja veće pažnje toj populaciji.

“Ne izučava se čak niti kao predmet dodatne nastave ili izborni predmet. Niti na medijima nije dovoljno zastupljen romski jezik. Ponekad imam osjećaj da izumiranju romskog jezika, tradicije i kulture potpomažu i same institucije, mediji i drugi”,  kazala je i istaknula da je jezik bitna stavka za očuvanje identiteta jednog naroda.

Podsjetila je da Romi imaju bogatu historiju ali da o tome ima malo pisanog traga, te se većinom prenosi s koljena na koljeno, te današnji događaj okarakterizirala kao priliku da pokažu da su i oni tu, da su građani BiH te da  pokušaju ublažiti predrasude  prema romskoj populaciji, a time i diskriminaciju koja je, nažalost, još prisutna.

Procjenjuje se da u BiH ima oko 50.000 pripadnika romske populacije, a među njima ima priličan broj obrazovanih mladih ljudi. To je važno s obzirom na situaciju u kojoj žive obitelji većine njih i da, uglavnom nemaju podršku. Kao pozitivan primjer brige o Romima navedeno je Udruženje Obrazovanje gradi BiH, koje stipendira tu djecu.

Generalna skupština UNESCO-a prihvatila je 2015. godine inicijativu Republike Hrvatske te je službeno proglasila 5. novembar kao Svjetski dan romskog jezika.